DOBÓR PARY

By lęgi były udane, niezbędne jest odpowiednie dobranie pary, należy przy tym kierować się kilkoma żelaznymi zasadami:

• Nie rozmnażać ptaków zbyt młodych
  

  Zeberki są dojrzałe płciowo już w wieku 4 miesięcy (natrafiłam na informację, że młode mogą mieć już 8 tygodniowe zeberki), ale nie powinno się dopuszczać do lęgów ptaków młodszych niż 9 miesięcy. Może to doprowadzić do wyczerpania ich młodych organizmów, a w efekcie do choroby. Poza tym mogą być problemy z przeprowadzeniem lęgu, ptaki mogą np.:
  

  • składać jajka byle gdzie
  • składać jajka niezalężone
  • mieć problemy z zaleganiem jaja
  • porzucać złożone jajka
  • porzucać świeżo wyklute pisklęta
  • mieć problemy z wykarmieniem piskląt
  • wykazywać agresję w stosunku do piskląt

• Nie powinno się rozmnażać ptaków słabych lub chorych.
  Takie ptaki mogą nie dać rady odchować piskląt lub zarazić je. Ponadto lęgi dodatkowo mogą wyczerpać ptaka.

• Nie powinno się łączyć ze sobą ptaków blisko spokrewnionych, jest to praktykowane jedynie w hodowli mającej na celu utrwalenie jakiejś mutacji. Poszczególne rodzaje takiego łączenia nazywa się chowem wsobnym (krzyżowanie rodzeństwa) lub wstecznym (rodzic + młode). Postępowanie takie może prowadzić do nagromadzenia się genów odpowiedzialnych za choroby dziedziczne i w efekcie wystąpienie ich u młodych.
  Wiedza ta jest bardzo ważna, jeśli kupujemy ptaki w małych sklepach zaopatrujących się wprost u hodowcy, tam zwykle jest dostępna tylko jedna parka - najprawdopodobniej rodzeństwo.

• Na rozmnażanie można się zdecydować tylko wtedy, jeśli nie będzie problemu z pisklętami. W jednym lęgu może być (co prawda rzadko, ale jednak) nawet do 8 piskląt, więc znalezienie dla nich nowego domu nie jest takie łatwe. Niewiele sklepów skupuje zeberki, a nawet nie chcą przyjąć za darmo.

Idealna sytuacja to taka, w której ptaki same mogą podobierać się w pary (stadko). Może się bowiem zdarzyć, że dobrana przez nas parka nie zaakceptuje się nawzajem i mogą polecieć pióra. Zwykle jednak zeberki akceptują danego im partnera. Jeżeli ptaki zaczynają spędzać ze sobą więcej czasu, spać obok siebie i przeczesywać sobie piórka to znak, że małżeństwo zostało zawarte.
Pieszczoty, wzajemne przeczesywanie piórek nie jest to jednak podstawowa cecha pozwalająca rozpoznać parę-tak zachowują się również zaprzyjaźnione ptaki tej samej płci, nawet mające już partnera płciowego. Także kopulacja nie może być pewniakiem - w większym stadku zdarzają się skoki w bok.

do góry

PRZYGOTOWANIE DO LĘGÓW

Jeśli ptaszki są gotowe, samczyk rozpoczyna tokowanie: skacząc i drepcząc wokół samiczki wyśpiewuje jej swoją piosenkę. Gdy samiczka zaakceptuje propozycje samca, przysiada, wibruje ogonkiem i piszczy, na ten sygnał przyzwolenia samczyk wskakuje na nią. Do kopulacji dochodzi wielokrotnie w ciągu dnia. Parka wyraźnie szuka miejsca na gniazdo; jeśli ptaki są często wypuszczane, mogą zacząć budować je nawet w pokoju z dostępnych materiałów: kwiatów, chusteczek. Noszą w dziobie różne rzeczy w mniejszym lub większym stopniu nadające się na wyściółkę (np. zaschnięte kupki, grudki ziemi;) Gdy widzimy takie zachowanie, można wstawić gniazdko, materiały i czekać na jajeczka. Może się zdarzyć, że samiczka zniesie jajeczko na ziemię, można wtedy wstawić budkę i tam go przełożyć, ale są tylko minimalne szanse, że zostanie zaakceptowanie. Jajeczko takie lepiej zabrać i poczekać na nowe.

Jeśli inicjatywa lęgu wychodzi z naszej strony, a ptaki są raczej niechętne, można je namówić poprzez przedłużenie dnia świetlnego i codzienne podawanie mieszanki jajecznej lub nabiałowej. Duża ilość białka stymuluję samicę do znoszenia jaj, dlatego nie powinno się go zbyt dużo podawać podczas wysiadywania, a jedynie przed i po - samiczka może porzucić lęg i założyć nowe gniazdo z nowymi jajkami.

Nie wolno zapomnieć o dodatku mineralnym, który powinien być dostępny przez cały czas np. sepia lub kostka wapienna.

do góry

POMIESZCZENIE

Klatka, w której przeprowadzony będzie lęg powinna być jak największa, by dawała młodym możliwość doskonałego opanowanie trudnej sztuki latania. Najlepiej by miała dwie pary drzwiczek, przy jednych z nich można zamontować zewnętrzną budkę lęgową.
Klatka powinna stać w spokojnym miejscu bez gwałtownych zmian temperatur. Przynajmniej jedna, a najlepiej dwie ściany klatki powinny być osłonięte (ścianą, kartonem), co daje ptakom poczucie bezpieczeństwa.

do góry

GNIAZDO

W sklepach dostępne są drewniane budki i koszyczki z niby-wikliny w dwu rozmiarach. Zdecydowanie lepsze są te większe, bo małe mogą nie pomieścić ptasiej rodzinki.
Budka - prawdę mówiąc, jeszcze nie znalazłam w sklepie odpowiedniej budki, dlatego jestem zmuszona sama je robić. Drewniany domek powinien mieć wymiary ok. 10/10/12cm, a przednia ściana powinna być 1/3 od góry wycięta - wejście do budki. Idealne rozwiązanie to budka z otwieraną ścianką lub dachem, co pozwala na kontrolę i czyszczenie gniazda.

do góry

ZNOSZENIE I WYSIADYWANIE JAJ

Samiczka zaczyna składać jajka do nieukończonego jeszcze gniazda. Jajeczka zeberek są dosyć duże w stosunku do wielkości samego ptaka, mają przeciętnie 1,51 cm/1,14 cm. Przeciętne zniesienie to 3-4 jajek, ale mogą zdarzyć się tylko 2 lub aż 8 jajek w zniesieniu. Po zniesieniu 3 jajeczka, samiczka zaczyna wysiadywanie na zmianę z samcem. Zauważyłam, że bardziej cierpliwe są samiczki, jeśli coś się dzieje w otoczeniu gniazda, samiec od razu wylatuje sprawdzić, co to. W okresie wysiadywania nie należy ptaków niepokoić przez zbyt częste zaglądanie do klatki, a już czyszczenie budki lęgowej w tym czasie jest niedopuszczalne i zbędne. Zwykle im młodsza samiczka, tym mniej liczne zniesienie.

Jeśli w okresie znoszenia jaj samiczka stanie się osowiała, będzie miała trudności z lataniem i oddychaniem, mogą być to objawy świadczące o zaleganiu jaja. --> ZAJRZYJ TUTAJ.

do góry

WYLĘG i pierwsze dni życia

Po 12-14 dniach wylęgają się pierwsze młode. Od chwili wylęgu, a nawet troszkę przed spodziewanym wylęgiem należy podawać mieszankę jajeczną. Młode w ciągu pierwszych kilku godzin życia nie muszą przyjmować pokarmu, ale, jako że zwykle klują się nocą, powinny dostać solidne śniadanko.
Wnętrze dzioba piskląt zdobią maleńkie znamiona: czarne kropeczki na jaskrawożółtym tle, które w naturalnych warunkach, w ciemnych gniazdach, pełnią funkcję świateł odblaskowych i "drogowskazów" dla rodziców. Układ i barwa tych znamion są jednocześnie oznaką przynależności gatunkowej, bowiem występują one u wszystkich gatunków astryldów. W kątach dziobków piskląt widać białe "zajady".

• Zmiany

  Pisklęta wykluwają się ślepe, cielisto - różowe i pokryte rzadkim białym puchem. W ciągu kilku dni ich skóra i dziobek stają się prawie czarne. W 6 dniu można już zobaczyć wystające ze skóry na krańcu skrzydełek lotki, na razie w postaci małych igiełek.
  7-ego dnia otwierają się dotychczas zamknięte oczy i pisklęta ustawiają się przodem w kierunku wejścia do gniazda. W tym czasie również ustala się ich termoregulacja, więc rodzice spędzają coraz mniej czasu na ogrzewaniu, a więcej na "zdobywaniu pokarmu" dla szybko rosnących dzieci. Po kilku dniach rodziców można zobaczyć w gnieździe praktycznie tylko w czasie karmienia.

• Karmienie

  Młode początkowo tylko wyciągają otwarte dzioby w górę i rodzice karmią je, później już żebrzą o pokarm pochylając się nisko i wyciągając dziób w górę, wydają przy tym głośne wrzaski i gonią rodziców.
  Dorosłe ptaki najpierw zjadają pokarm i piją wodę, następnie zwracają nadtrawioną zawartość woli wprost do gardła piskląt, sczepiając się przy tym dziobami dość silnie.

  Czasami rodzice odrzucą pisklę, wtedy należy zastosować sztuczne karmienie. --> ZAJRZYJ TUTAJ

  TUTAJ możesz zobaczyć rozwój zeberki dzień po dniu

do góry

WYLOT Z GNIAZDA

Pierwszy pisklak wylatuje zwykle już w 17 dni po wylęgu, ale jest on w miarę szybko i sprawnie wabiony przez rodziców z powrotem do gniazda. Całorodzinna wycieczka krajoznawcza odbywa się zwykle w 21 dniu życia. Przy większej liczbie piskląt jedno lub kilka młodszych zostaje w gnieździe, nie należy ich wtedy poganiać - widocznie są jeszcze za młode na latanie.

Jest to dość niebezpieczny okres w życiu piskląt; chciałyby wiele, a jeszcze nie potrafią. Trzeba dobrze zabezpieczyć klatkę, szczególnie pojemniki z wodą. W tym okresie najlepsze są poidełka wkładane między prętami od zewnątrz klatki. W miseczce lub poidełku wewnętrznym pisklę może się po prostu utopić, lub, jeśli będzie siedziało jakiś czas w zimnej wodzie, przeziębi się. Należy umieścić w klatce odpowiednią ilość gałązek, na różnej wysokości, by ptaszki mogły ćwiczyć latanie i zawracanie w różnych kierunkach. Początkowo maluchy bardzo często zawisają na ścianie klatki, więc trzeba uważać np. na koty (nawet domowe słodkie pierdołki), które atakując w tym momencie mogą wyrządzić im krzywdę.

do góry

NAUKA SAMODZIELNOŚCI

W kilka dni po wylocie małe próbują samodzielnie jeść. Można im to ułatwić podając pokarm w płytkich miseczkach na dnie klatki, w miejscu nienarażonym na zabrudzenie odchodami (dobre jest miejsce tuż pod budką).

Podaje się mieszankę jajeczną, namoczone (przez dobę) i osuszone w ręczniku papierowym lub nadgniecione ziarno. Dla ptaków, które mają problemy z samodzielnym łuskaniem można podawać trochę kaszy jaglanej (łuskane proso).

Młode obserwując rodziców powinny zacząć ich naśladować, a w wieku 5 tygodni, 2 tygodnie po wylocie powinny być już samodzielne. Jednak zeberki już samodzielnie jedzące nadal dopominają się o pokarm od rodziców.

Może się zdarzyć, że rodzice uznają pisklę za samowystarczalne i nie karmią go, podczas gdy maluch wymaga jeszcze karmienia. Dobrze jest wtedy podkarmiać maluchy wkładając im pokarm bezpośrednio do dzioba.

do góry

DORASTANIE

Młode samczyki często już przy wylocie z gniazda mają zaznaczoną ciemną barwę na piersi, w literaturze spotkałam się z opinią, że dzieje się tak tylko u dobrze karmionych.

Piórka na policzkach i bokach ciała u samców początkowo są szare jak reszta ciała, ale już po kilku tygodniach od wylotu wyrastają w tych miejscach rude piórka. Termin ten nie jest dokładnie określony, zależy od odżywiania i od konkretnego osobnika.

Dziobek zaczyna się przebarwiać w wieku ok. 3,5 tygodnia, początkowo barwy cielistej nabiera jego podstawa. Po ok. 5 tygodniach życia można zobaczyć kolor czerwony, który naprawdę silny i bez dodatku czerni stanie się po 9-10 tygodniach.

Pierwsze pierzenie pisklęta przechodzą po 8 tygodniach, a w wieku 12-14 tygodni uzyskują już upierzenie dorosłego ptaka.

Już w kilka dni po wylocie małe samczyki ćwiczą śpiewanie, co początkowo brzmi jak zgrzyty. Śpiew zeberek nie jest całkiem wrodzony, młode uczą się od swojego ojca. Dzięki temu dorosłe ptaki można rozpoznawać również po śpiewie – prawie każdy ma swoją melodię. Chcesz posłuchać głosów zeberek - kliknij:) (Jest to link do strony autorstwa Heather Williams z Williams College w Williamstown, Massachusetts. W kolejnych tabelach umieszczono: samca - ojca, określonego symbolem, numer kolejnego lęgu, datę wykluwania piskląt, liczbę piskląt w lęgu i liczbę synów w lęgu. Po kliknięciu na czerwone linki otworzy się strona zawierająca piosenkę ptaka-ojca i piosenki jego synów z danego lęgu.)

Jeżeli ptaki nie przystępują do nowych lęgów, można zostawić im gniazdko czy budkę, w których chętnie ędą spały. Trzeba tylko najpierw ją wyczyścić i wyrzucić starą wyściółkę.

Ptaki w naturze mają silne instynkty rozrodcze. Jest to podyktowane koniecznością przedłużenia gatunku. Wychowanie potomstwa, a zatem znalezienie miejsca i budowa gniazda, złożenie i wysiadywanie jaj, zdobywanie znacznie większych ilości pokarmu potrzebnego do wykarmienia piskląt, obrona gniazda przed intruzami, nauczenie piskląt samodzielności – pochłania mnóstwo energii i jest bardzo wyczerpujące, dlatego ptaki nie wyprowadzają więcej jak 2-3 lęgów w roku.

W niewoli zeberki mogłyby rozmnażać się na okrągło - nie muszą obawiać się wrogów, walczyć o terytorium, budować gniazda, poszukiwać pokarmu. Nie zmienia to jednak faktu, że nawet w tak ‘komfortowych’ warunkach lęgi nie są dla ptaków ani zabawą ani rozrywką. Samiczka nadal musi pobierać ze swojego organizmu składniki mineralne potrzebne do budowy skorupek jajek, a wygrzewanie i karmienie piskląt to nadal ciężka praca. W rzeczywistości posiadanie potomstwa nie jest zeberkom potrzebne do szczęścia.

Ponieważ to my decydujemy czy dopuścić do lęgu czy nie, zanim podejmiemy decyzję o rozmnażaniu ptaków, najpierw dobrze przemyślmy to czy jesteśmy w stanie zapewnić ptakom warunki na wykarmienie i spokojne wychowanie piskląt i przede wszystkim czy będziemy mieli co zrobić z pisklętami. Jeżeli zamierzamy powiększyć stadko to OK, jednak rozmnażanie ptaków wyłącznie dla własnego kaprysu i oddanie potem młodych ptaszków do sklepu czy w przypadkowe ręce, nie świadczy o odpowiedzialności. Nie liczmy też na łatwy zarobek, ponieważ sklepy jeżeli już przyjmują młode zeberki to zazwyczaj za darmo.

Doświadczeni i odpowiedzialni hodowcy zalecają, aby nie dopuszczać do więcej niż 3 lęgów w roku, dlatego po każdym lęgu zalecana jest co najmniej 3-miesięczna przerwa. Jeżeli po jednym lęgu ptaki natychmiast przystępują do nowego, jest kilka sposobów, aby tego uniknąć --> ZAJRZYJ TUTAJ

do góry